Serinin ikinci yazısında Yachting World’ten Vicky Ellis aşınma, arma problemleri ve mürettebatın yönetimi ve korunması konularını ele alıyor.
Bu yazı dizisinde gazete manşetlerinde yer bulacak felaketlerden çok açıkdeniz seyirlerinde başınıza gelme olasılığı yüksek olaylardan bazıları üzerinde duruyoruz. Bu sayıda arma üzerinde ortaya çıkabilecek bazı sorunlar ve en değerli sermayeniz olan mürettebatın moral ve sağlığının korunmasına değineceğim.
AŞINMA DÜŞMANINIZDIR
Armayı kaybetmek en öncelikli korkunuz olabilir, ancak bu hususa girmeden önce mutlaka başınıza gelecek bir konuyu inceleyelim: aşınma.
Aşınma açıkdeniz yelkencilerinin en büyük düşmanlarından biridir. Aşınmayı kontrol altında tutmak, izlemek ve buna karşı zekice fikirler ve yıpranma koruyucularıyla önlem almak uzun bir seyri bu sorunla karşılaşmadan tamamlamanızı sağlayabilir. Bunlar olmazsa aşınma mandarlarınızı, ıskotalarınızı, tentelerinizi ve daha fazlasını birkaç gün, hatta birkaç saat içinde yiyip bitirecektir.
Arma uzmanı Jerry Henwood hafif bir boşluğu olan bir mandarın her dalgada çalıştığı makara üzerinde küçük bir miktarda ileri geri hareket edeceğini belirtiyor. Tipik bir Atlantik geçişi sırasında bu küçük hareketler bir araya getirildiğinde mandar yük altında toplam 8km yol kat etmiş oluyor. Gün içinde mandarlarınızı bir-iki santimetre hareket ettirmek makaralar ve kıstırmalar üzerine gelen noktayı değiştireceğinden aşınma azaltılarak halatın ömrü uzatılabiliyor.
Bu önlem nedeniyle yelken trimindeki değişim sizin için sorun yaratıyorsa, birkaç parça ince ve sağlam Dyneema kılıf alın. Bu aşınma koruması özellikle balon ıskotalarının bumba uçlarından geçtiği noktalarda, karula halatlarının fırdöndülü makaralar üzerinde aşınabileceği yerlerde ve camadan halatları veya mandarlarda iyi sonuç verir.
Özellikle tasarlanmış aşınma önleyici bir kılıf bulamazsanız eski ıskotaların dış kılıflarını kullanılan halatların üzerine geçirebilirsiniz. Kılıfın kenarlarının boşta kalıp halatın bir yerde sıkışmasına neden olmaması için koruduğu halat üzerine düzgünce dikilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Halatlarınızın ömürlerini uzatmanın bir diğer yolu da sık aralıklarla tumba edilmeleri veya başlangıçta biraz uzun satın alınmaları ve yıpranma ortaya çıktığında bir miktar kesilmeleri olabilir.
Denize çıkmadan önce topladığım diğer donanım arasında büyüklü küçüklü bastikalar da bulunur. Bu pahalı bir koleksiyon olsa da elinizin altında olmaları buna değer.
Havuzluğa dönen kavança önleyiciler, bumbadan donatılmış flok ıskotaları ve rüzgâraltına seyir donanımları mutlaka bir şeylere çapariz verir ve bastikalar ve birkaç halat kilit veya Spectra kasa size pahalı bir halatın orta noktasında aşınmayı önleyecek bir rota planı yapma şansı verebilir.
Ön saha yelkenlerini balon bumbasından donatmak açıkdeniz seyirlerinde çok etkili bir yöntem olabilir. Bumbayı başa, kıça, yukarı ve aşağıya yelken ıskotasından bağımsız sabitlemek iyi bir fikir olacaktır. Yelkenin ıskotasını bumbanın dış ucuna donatılmış bir bastikada çalıştırarak aşınmayı önleyebilir ve beklenmedik bir bora anında bumbayla uğraşmadan yelkeni sarabilirsiniz. Bastikanın bumbaya çarpmasına karşı bumbanın ucuna kalın bir deri parçası veya bir halat sararak rahatsız edici gürültüyü de önleyebilirsiniz.
Aşınma yelken ve brandaları da etkiler; anayelken ıskotasının sürtündüğü bir bimini veya serpinti tentesinin delinmesi uzun sürmeyecektir. Her yeni yelken ayarı sonrasında ve tüm tekne için günde iki kez aşınma kontrolleri yaparım. Gündoğumu ve batımında kontrol yapmayı ve mürettebatın da bunda rol almasını tercih ederim, böylece kontrol süreci sorunu bulmaya çalışan veya neye bakacağını bilen bir çift gözle sınırlı kalmayacaktır.
Öte yandan UV; kapelalara, yelkenlere ve plastik parçalara zarar verecek, hatch camlarında kılcal çatlamalara neden olacak ve vernikli yüzeyleri bozacaktır. Can sıkıcı arızalarla karşılaşmamak için bu etkileri izlemeyi unutmayın.
ARMA KONTROLLERİ
Seyir öncesi yapılması gerekli komple arma kontrolü yanında denizde düzenli kontrol de gereklidir. İyi bir dürbün, direğe çıkmak zor olduğunda işinizi kolaylaştırır, belki bir gün bu işin drone’larla yapılması da sıradanlaşacaktır. Armanın tüm detaylarını kamerayla görüntülemek herhangi bir değişikliği yakalamak için çok yararlı olabilir.
Armanızı tanımak ve kontrol sırasında nereye bakacağını bilmek konusuna gelince, birçok bilgi edinmenizi ve kendinize güveninizi kazanmanızı sağlayacağından bir profesyonelin yanında çalışmanızı kesinlikle öneririm. Ayrıca böyle bir profesyonelle armanız için bir kontrol listesi oluşturabilirsiniz.
En üstten başlayarak aşağı inin, sonra baştan kıça gelin. İyi bir hava ve iyi bir ışıkta daha net bir sonuç alabilirsiniz. İyi bir porsun oturağı ve kemer daha uzun süre konfor sağlayacak, size her noktayı iyice inceleme şansı tanıyacaktır. Tüm duyularınızı kullanın; bakın ve hissedin, tüm örtüleri açın. WD40 ile pası temizleyin ve bir büyüteç kullanın, yukarıda çok işinize yarayacaktır. Yukarı çıkarken tüm aletlerinizin sağlamca bağlandığından emin olun.
Genel anlamda yıpranma-aşınma, çatlak başlangıçları, eksik, gevşek veya kırık parçalar ve tel/rot sorunları arayın. Direk tepesinde, buradaki fenerler ve antenler gibi her şeyi kontrol edin. Çarmıh ve istralyaların direğe bağlantı noktalarını kontrol edin, terminallerdeki çatlaklara, kaynak çatlaklarına ve terminallerin presli kısımlarına özellikle dikkat edin.
Okyanus Hazırlığı – II. Bölüm yazımızın devamını Nisan 2020 sayımızda okuyabilirsiniz.
